ارزیابی مقاومت به خشکی در ارقام بومی گندم دوروم ایران تحت شرایط تنش آبی و آبیاری طبیعی

Authors

عبد الهادی حسین زاده

علی احمدی

منصور خضری عفراوی

ولی اله محمدی

Abstract:

تنش خشکی یکی از مهمترین تنش‎های غیرزنده محیطی است که باعث کاهش عملکرد گیاهان زراعی به ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان می‎شود. حفظ و بهره‌گیری از تنوع ژنتیکی می‎تواند یک استراتژی مفید در امر اصلاح برای مقاومت به خشکی باشد. به منظور شناسائی منابع مقاومت به خشکی و نیز صفات موثر بر عملکرد و بررسی میزان تنوع این صفات در مطالعه حاضر تعداد 20 رقم بومی و 2 رقم تجاری گندم دوروم از نظر برخی صفات فنولوژیک، فیزیولوژیک و مورفولوژیک مرتبط با مقاومت به خشکی تحت شرایط تنش آبی و نرمال در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1384 در کرج، بررسی شدند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که ارقام اختلاف معنی‎دار از نظر تمام صفات به جز تعداد برگ با همدیگر داشتند. تنش خشکی بیشترین تأثیر را بر روی صفات وزن سنبله، عملکرد دانه و محتوای آب نسبی داشته است. نتایج حاصل از تجزیه همبستگی تحت شرایط تنش آبی و آبیاری طبیعی نشان داد که صفات اجزاء عملکرد شامل تعداد سنبلچه در سنبله، وزن صد دانه، تعداد دانه در سنبله و وزن سنبله، و همچنین صفات عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و طول پدانکل همبستگی مثبت و معنی‎داری را با عملکرد دانه بوته داشتند. تجزیة رگرسیون گام به گام صفات نشان داد که در شرایط نرمال صفات شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک، تعداد سنبلچه و روز تا گلدهی دارای اهمیت بیشتری می‎باشند. در شرایط تنش آبی نیز وزن سنبله‎های بوته، تعداد دانه در سنبله، تعداد پنجه، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک دارای اهمیت بیشتری می‎باشند. شاخص‎های میانگین هارمونیک، متوسط تولید، میانگین هندسی تولید و شاخص تحمل به خشکی، که همبستگی مثبت و بسیار معنی‎داری با عملکرد ارقام در شرایط تنش آبی و بدون تنش داشتند، به عنوان بهترین شاخص‎ها شناخته شدند. بر اساس مقادیر این شاخص‎ها و همین طور رسم بای‎پلات بر اساس تجزیه به مؤلفه‌های اصلی ارقام 21، 15 و 9 مقاومترین ارقام و ارقام 5، 4، 6 و 8 حساس‎ترین ارقام می‎باشند. نتایج حاصل از شاخص‎های مذکور در تایید نتایج آزمون مقایسه میانگین‎ها که در این آزمون ارقام 9 و 15 بالاترین عملکرد دانه را در هر دو شرایط تنش آبی و آبیاری طبیعی دارا بودند.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی تحمل به خشکی ارقام بومی و اصلاح شده گندم نان در شرایط آبی و تنش خشکی

این تحقیق به منظور مطالعه و ارزیابی شاخصهای تحمل به خشکی دوازده رقم گندم نان در شرایط عادی و تنش خشکی در مزارع تحقیقات کشاورزی شهرستانهای سرابله و مهران از توابع استان ایلام در سال زراعی 84-1383 اجرا گردید. در این مطالعه، خصوصیات مختلف مورفوفیزیولوژیک دوازده رقم گندم نان در دو آزمایش آبیاری مطلوب (بدون تنش) و تنش خشکی در طول فصل زراعی (شرایط دیم) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی به صورت ج...

full text

ارزیابی تحمل به تنش شوری و خشکی لاین های گندم دوروم تحت شرایط گلخانه‎ای

در جهت ارزیابی 7 لاین گندم دوروم نسبت به تنش شوری و خشکی یک آزمایش گلخانه ای در دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار و سه عامل شامل تنش شوری در دو سطح (بدون تنش شوری و تنش شوری 6.2 دسی زیمنس)، تنش خشکی در دو سطح (بدون تنش خشکی و تنش خشکی با ظرفیت مزرعه ای 50%) و هفت لاین گندم دوروم انجام گرفت. با توجه به نتایج تجزیه واریا...

full text

ارزیابی ژنوتیپ های گندم دوروم در شرایط آبیاری و تنش خشکی

The use of high yielding and resistant to drought stress cultivars in crops is one of the proper way to incorporation other water deficit management methods. This study in order to evaluate grain yield and morphological traits, an experiment was conducted with 100 genotypes of durum wheat which were planted based on lattice design with three replications under normal and drought stress conditio...

full text